Bir Beden ne Yapar? - Sipinoza - Ahmet Soysal

Konferans(lar)

Ulus Paker'e ithaf edilen konuşma

11 Mayıs, Pazar: 18.30

• "Sipinoza: Bir Beden ne Yapar?"

Konuşmacı: Ahmet Soysal

Ali Akay'ın konuşmasını ne yazık ki izleyememiştim. Belki bir dinleyici metni ya da kendi makalesi çıkarsa burada yayınlamak üzere beklentim sürecektir.

Bu metin hk.da ön açıklama:
Ahmet Soysal'ın (AS:) yorumları
ve aktarımları..
(D:Dinleyicilerin çeşitli ortak yorumlarıyla son konuşma metni)

..

(İlk yarım saati kaçırarak katıldığım konuşmada, henüz konuya giriş öncesi dinleyiciye verilen bir çerçeve içinde konuşmanın ön hazırlık aşamaları yeni bitiyordu.)

Deleuze: Bir vücut ne yapabilir?

Sipinoza: Hakikatın araştırılmasına yönelmiştir.
Nitelemeler: AS:Biraz Bukelemun gibi bir hali de var.
Araştırmalarının özelliği: Upuygun fikirler ile upuygun olmayan fikirler eksenli

2 öz nitelikten* (uzam ve tin) biri olarak sürekli vücut sorusuyla karşılaşıyor.
Bu ikili birbirlerine izin verdikleri kadar bazen paralel bazen de gerginlikler içinde (kapışarak) var olabiliyorlar.
* Tin=Akıl(tinin kipidir.)=Hakikat=Bilgi=Tanrının anlayışının sevgisi=3.tür bilgi
Uzam=Vücut (uzamın kipidir.)

Sonunda vücut tanrısal bilgiye emenet edilmiş gibi bir yere varıyor.
(D:Bir yandan bu konferanslardaki felsefik yaklaşım örneklerinde Hiristiyan öğretileri ve bakış
açısının yani "insanın doğuştan günahkarlığı hakkındaki" baskın yargıların hakimiyeti hep hissediliyorken, diğer yandan aklımıza bizde ki Tasavvufi düşünceden Hallaçi Mansur geliveriyor.)

Ethica 2.bölüm: Vücut temellendirilir..
İçkinlikte vüzudun statüsü ne? Alt derecede mi?

Vücut en üstte, ağırlık merkezinde ama bu yönelim değil, bir de gidiş var.
Hızlı gidişin ağırlık merkezini çökertmemesi lazım,
ağırlığında hıza engele olmaması tabii.

Hangisi olursa olsun bu öz nitelik kiplerinin (Uzamsal x Düşünsel) nedeni tanrıdır. (doğadır.)
Tanrının entellektüel aşkı : Ebediyet

Nasıl tasarlayacağız, Tanrıyı?
Uzamsal yada düşünsel kipleri belirleyen uzam veya düşünce olarak tasarlanmış Tanrı..
Bir vücut ne yapabilir? sorusunun başı da buradan başlıyor, işte.

Vücudun nedeni, düşünce düzlemi olan bir şey değil.
O zaman nasıl anlayacağız? Çünkü biz düşünce ile anlarız..

9.önerme
Vücudu belirlediği anda artık Tanrı sonsuz olmuyor.
Yani sonsuz olmadığı anda vücut beliriyor.
Tanrı fikrine vücut kısıtlama getirir.
Doğanın düzeni içinde vücut bir şey yapıyor. (!)

İnsan fikrinin araştıran nesnesi vücuttur.
Uzamın fiilen var olan belli bri kipi ve başka birşeyde değil.
Fikir var ama vücudun fikri:Fenemolojik, ampirik

19.önerme
İnsan zihni vücudu bilmez.
O, vücudu upuygunsuz algılar.

A.S.: Bilgiye yönelim ile Ethika'da vücut sorusu birleşiyor.
Duygulardan vücudun etkilenimlerini anlıyorum.

Duygu=Karma bir şey

Vücut var, bir de İde var.
İkisi birden ayrı değil.
Güç dereceleri var, inip çıkarak değişen..
Bu Deleuze'deki gitgelleri de açıklayabiliyor.
Eyleme güçleri değişkenliği hakim..
Eyleme gücü "Bir vücut ne yapabilir?" sorusunu aşıyor.
3.kitaptan sonra Eyleme gücü konusu başlıyor.

3.bölüm - 2.önerme
Ne vücut zihni düşünceyi belirleyebilir,
ne de zihin vücudun hareketini yada hareketselliğini yada eğer varsa herhangi birşeyini belirleyebilir.

Ünlü skoryumda "Vücut ne yapabilir?" deki ön yargıyı kırmaya çalışıyor.
Hiç kimse şmdiye kadar "Vücut ne yapabilir?" sorusunun yanıtını belirleyememiştir, öğretememiştir de..
Vücudun yapısı ve bütün işlevlerini belirleyecek kadar bilememiştir.

Vücut ve ruhun paralelliği..

Deleuze: Eyleme gücünden hareket ediyor..
Sipinoza: Daha çok vücutla ilgili..
Hayvanlar ve uyurgezerlerle ilgili ilginç örnekler yakalıyor.
Düşüncenin etkin olmadığı becerili eylemler..
En büyük eğlencesi böcekleri kapıştırması
A.S.: Onlarda tahmin edemediği bir şeyi görüyor.

Amprik düzelemdeyiz.
Pozitivist olarak Descartesçi çizgideyiz.

Acaba vücudun yapısının bir gün bilinmesi mümkün mü?

Ne yapabildiğini belirlemek saptamak mümkün olacak mı?
"Şöyle işleyerek, şunu yaptı?" denilebilecek mi?
Terslik yapmak için bu soruyu soruyor?
(Vücudun ansızın öne çıkarılması için.)
Zihnin eyleme gücü (?) ..

4.bölüm

Hakikate yömnelim belirlendikçe, Tanrının sevgisinin doruğa çıkışı ile vücut konusu kaybolsa da yine beliriveriyor. (2.bilme türü)

(3.bilme türü)
Zihin öyle yapabilir ki, .. (Berksoncu yaklaşım: imge: alıgılanılan nesnenin kendisi)
İmge fikri Tanrıya bağlanabilir. Bilme selameti var burada.

22.önerme
Tanrı da insan vücudunu ebediyet türünde ifade eden bir bilgi var.
Vücudun özünü kendiliğinden anlamlı kılan..

3.bölüm 2.önerme
Tekrar ansızın vücutla ilgili ..

29.önerme
Hiç bir şey kanıtlamıyor, sanki işkence yapıyor gibi..

5.kitap 39.önerme
Ne kadar eyleme muktedir bir vücut var ise, o kadar ebedi bir aklı vardır.
Vücudun bilmediğini söylediği iyi/kötü eylemlerine göndermeler..

Sonuç

Vücut yönetiyor aslında..
Ama aklımızı değil sadece..
Baskı kuruyor, bu da iyi bir şey.. Bizi ebedi yapıyor..

*

(Bundan sonra A.S konuşmasını tamamlayıp, sorulara zaman bıraktı..)

Ali Akay: Deleuze'e eleştirel yaklaşımla Ahmet Soysal'ın Sipinoza ve Ethica yorumlarını dinledik diyerek sorular beklenildi.. ve A.S. yanıtları..

Sorular Yanıtlar

1. Yetersizlik fikrinden toplum doğuyor. Bu bir çelişik değil mi?

Bu sorunsuz bir paralelizm değil. (Örnek: İbni Sina ve Farabi arasındaki gibi)
Çelişkiler var, anlama çabası bırakılmıyor.

Hegel Sipinoza hakkında hem över, hemde şurada saçmalıyor der.

Büyük düşünürlerde çelişki varsa, herhalde Onlar bunun farkında olmalılar.
Belli bir stratejileri vardır. Sipinoza çok irdelenmiştir!
Zaten Bilginin yönelimi de o 3.tür bilgiye gitmek zorundadır.

Vücut teması başta sert iken zamanla yumuşuyor.
Sona doğru acı acı bir kahkaha şeklinde geliyor. (Feci bir gülüş)

Toplumsal yapıda tinselin rolü önemli.
Çok fazla hayallere kapılmayalım, insan ne olduğunu bilsin.
Duygunun ağırlığının farkında olup, hayallere kapılmadan, bir toplum kurabiliriz.


2. Felsefe ve Matematik ilişkisi ?

Sipinoza Geometrici
Galileo ile başlayan devrin adamı ama stokastik (rasgele) bir dille yaklaşıyor.
Bazı matematikçilerin bile tanımadan önce yanından geçmeye korktukları biri.
"Casus mu acaba?" şeklinde sorular.. Tabii çok şey soruyor?..

Descartes (marjinal) Kartezyenci

Yüzme de bir bilme türü..

Sipinoza ağ (topolojik matematik ile) kuruyor, öyle ki kimi nereye düşüreceğini hesaplamış, kıvrımlar, uzam, hassas noktaları olan.. Sinek nereye düşer..
Sadece söyleceğini söylemek için.. Matematik ile çok uğraşmıyor..

İÇKİNLİK (FELSEFENİN ÖN KAVRAMLARI..)

Hakikatin araştırılması (Beckett'in en sevdiği konu)

Şaşırtıcı temel provakasyonlar

3. Benzetme : "Denizin salgaları yıkıma da sebep olabilir, ama ondan fayda da sağlanabilir."

Nietzsche : "Eylem kudretiniz ne, tüm bizi kedere bulamak isteyen iktidarlara karşı?"

Deleuze ikisi (Nietzsche ve Sipinoza) ile brişey yapabilmiş.
Ama birini alınca diğerini de almış olamazsın, bu putperestlik olur, Felsefe tarihine aykırıdır.
Hepsini ayrı ayrı okuyun.

4. Bedenin Tanrıyı sınırlaması, sonsuza giden parçalar, ilikiler..
Karşılaşmalar, Birleşimler ... Neşe ve Keder..
Olumsal (umut gibi) kavramlar dışarıda bırakılıyor..
Güç ilişkisi çıkıyor..

Marksist okumalarda mümkün tabii.
Sipinoza'nın Liberal, anarşist felsefenin önünü açtığı da söylenir..
Marksistlerde boşuna yanılsama içinde değiller..
Ama Atomistte değil, maddeci olur o zaman, ..
Descartes zamanında da o Atomistler var, öyle okumak yetmez.

Şaşırtıcı bir maddeciliği var.

5. Felsefe tarihinde Deleuze'e kadar hep aynı kavramlar karşımıza çıkıyor.
(Descartes, Kant, Aristo, Hegel'e kadar..)

Deleuze: "Felsefe kavramlar yaratmaktır."

Düşüncceleri Metafizik mi, Soyut mu kalıyor da bir yere varılamıyor?

Deleuze felsefeci, siyaset düşünürü değil, indirgeyemeyiz bu kadar..

Ama her düşünürün bir siyasi görüşü vardır!
..

6. Doğu dinlerinden etkilenmiş midir?

Arap dünyası ile ilişkiliymiş.
Kitaplığı var, çok okuyan biri..
Garip bir parıltısı, bilgi coşkusu var, mistik değil.

Matematik değilse nasıl bir bilgi diyeceksiniz.
Belki kısır döngü..

7. Deleuze intihar etmiş?

1/3 ciğerle yaşamış, sonunda dayanamamış aslında!..

Uzun bir maraton daha yine bitiverdi...
Saygılarımla,

Kaynaklar

Baruch Sipinoza

Ethica Ordine Geometrico de Monstrata.
"Geometri Yöntemine göre kanıtlanan ve beş bölümden meydana gelen etik) Sipinoza'nın temel yapıtıdır.

René Descartes

Berkson's paradox

Frederich Hegel

İbn-i Sina

Farabi

Galileo

Friedrich Nietzsche

Immanuel Kant

Ulus Paker

Sözlük

Tin=Akıl(tinin kipidir.)=Hakikat=Bilgi=Tanrının anlayışının sevgisi=3.tür bilgi
karşıtı
Uzam=Vücut (uzamın kipidir.)

Stokastik : Olasılıklı oyun, Rasgele

Formel disiplinler
- Mantık
- Matematik

Amprik bilimler
- Fiziksel bilimler (Fizik, Kimya, Astronomi vb.)
- Biyolojik bilimler (Zooloji, Botanik, Genetik vb.)
- Davranış bilimleri (Psikoloji, Sosyoloji, Ekonomi vb.)

Teori (Kuram)

Fenemoloji

Saygıyla anılanlar
Ulus Paker